Oznaczanie białka Bence'a-Jonesa w moczu.
Białko Bence'a-Jonesa obecne we krwi i moczu, to nieprawidłowe białko będące dimerem łańcuchów lekkich immunoglobulin. Cząsteczki immunoglobulin składają się z łańcuchów ciężkich i lekkich. Lekkie dzielą się na podtyp kappa i lambda.
Komórki plazmatyczne prawidłowo produkują i uwalniają do krążenia łańcuchy lekkie w niewielkim nadmiarze w stosunku do ciężkich. Ten nadmiar stanowi pulę wolnych łańcuchów lekkich. W ciągu doby produkowane jest i wydalane przez nerki od 1 do 10 mg/l łańcuchów lekkich. Produkcja łańcuchów kappa jest nieznacznie wyższa niż lambda, lecz kappa są szybciej usuwane z moczem. U osób zdrowych stosunek stężeń kappa do lambda w krwi podlega wahaniom, lecz na ogół wynosi 1:1,5. Zaburzona lub nadmierna produkcja łańcuchów lekkich świadczy o zaburzeniach plazmocytów. Wolne łańcuchy lekkie przechodzą przez kłębuszki nerkowe, nie podlegają całkowitej resorpcji i są stwierdzane w moczu.
W złośliwych chorobach rozrostowych, np. szpiczakach lub chłoniakach dochodzi do nadmiernej produkcji wolnych łańcuchów lekkich, co znajduje odbicie we wzroście ich stężenia w moczu. Obecność Białka Bence,a Jonesa świadczy na ogół (choć nie zawsze) o zmianach złośliwych. W pewnych patologiach BJP w moczu jest wykrywane dopiero w zaawansowanych stadiach choroby, w innych – chorobie lekkich łańcuchów jest wykrywane w moczu, a niewidoczne w surowicy. Kontrola stężenia BJP w moczu i wolnych łańcuchów lekkich w surowicy jest wykonywana w podejrzeniu szpiczaka. Stężenie BJP w moczu wykazuje jednakże dużą zmienność biologiczną. Stąd w monitorowaniu leczenia (lub przebiegu choroby) przyjęto, że przesłanką o minimalnej odpowiedzi na leczenie jest co najmniej 50% spadek stężenia BJP, a częściowej odpowiedzi spadek 90%. Nadmiar lekkich łańcuchów wydalanych przez nerki prowadzi w konsekwencji do upośledzenia funkcji nerek. Dlatego, paradoksalnie, w miarę rozwoju choroby stężenie BJP w moczu spada. W takich przypadkach należy oznaczać wolne łańcuchy lekkie w surowicy.
